Keni gjithmonë stomak të fryrë? Këtu janë 10 Arsyet

Fryrja e stomakut është kaq e zakonshme saqë është quajtur “epidemi”. Me dietat e varfëra të njerëzve, nivelet e larta të stresit, nevojën për medikamente të përditshme dhe ekspozimin ndaj ndotësve të ndryshëm, nuk është çudi që po vuajmë çdo ditë nga fryrja e stomakut.

Një stomak i fryrë sigurisht që është i pakëndshëm – madje edhe siklet kur vjen puna tek gazrat ose nevoja për tu drejtuar në banjo. Fryrja e stomakut nganjëherë tregon probleme serioze shëndetësore nën sipërfaqe. Fryrja e stomakut është një nga simptomat më të zakonshme të candida.

Simptomat e stomakut të fryrë

Pasja e një stomaku të fryrë është e ndryshme nga fitimi i masës së yndyrës rreth barkut tuaj, pasi fryrja është e përkohshme dhe kryesisht shkaktohet nga ajri që e bën atë të duket i fryrë. Ta themi thjesht, ndjesia e të qenit “i fryrë” është ndjenja e të pasurit gazra në sistemin tuaj të tretjes që e bën stomakun tuaj të fryhet.

Për fat të mirë, në shumicën e rasteve, fryrja e stomakut nuk është asgjë për tu alarmuar. Zakonisht mund të pastrohet duke bërë disa ndryshime të thjeshta në dietën dhe rutinën tuaj, edhe pse jo gjithmonë. Së bashku me ndjenjën e plotësisë, gazrave dhe dhimbjeve në stomak, duhet të kontrolloni nëse stomaku juaj i fryrë shfaqet njëkohësisht me simptoma të tjera në të gjithë trupin. Kjo mund t’ju tregojë se çfarë po e shkakton problemin dhe nëse kjo mund të jetë serioze për të bërë vizitë tek mjeku. Kur ndiheni i fryrë, kontrolloni për simptoma të tjera, duke përfshirë: 

·         Ethe

·         Skuqje të lëkurës ose urtikarie

·         Sy të përlotur, fyt i acaruar dhe shenja të tjera të reaksionit alergjik

·         Kapsllëk ose diarrè

·         Të përziera ose të vjella

·         Gjak në urinë ose në feçe

·         Humbje e pavullnetshme e peshës

·         Probleme me jashtëqitjen

·         Dhimbje të nyjeve limfatike në ije, fyt dhe sqetulla

·         Lodhje

·         Trubullirë ose probleme me përqendrimin

·         Perioda të çrregullta

·         Hemorroide

Çfarë e shkakton stomakun e fryrë?

Ju mund të pyesni se çfarë e shkakton fryrjen e stomakut. Ka dhjetëra arsye të ndryshme që mund të shkaktojnë fryrje në stomak – alergji, çrregullime hormonale, mosfunksionim të tiroideve, probleme të zorrëve etj. Mund të duket e vështirë të zbulosh shkakun, por sa më shumë informacion që mund të mbledhësh për reagimet e organizmit tuaj ndaj ushqimeve dhe rrethanave të ndryshme, do të keni ide më të për atë që e shkakton.

Vetë fryrja e stomakut zakonisht është një problem me tretjen. Për shkak se shumë faktorë të ndryshëm mund të kontribuojnë në fryrjen e stomakut – duke përfshirë disa që duken krejtësisht të palidhura, si gjumi ose stresi – është e mundur të krijohet kjo fryrje në çdo kohë të ditës ose muajit.

Në kundërshtim me atë që shumica e njerëzve mendojnë, fryrja e stomakut nuk është e njëjtë me mbajtjen e masës shtesë të yndyrës ose edhe “peshën e ujit”. Lëngjet nuk mund të grumbullohen në stomak, megjithëse ju mund të jeni të fryrë dhe të keni probleme me zbrazjen e lëngjeve të tepërta në pjesë të tjera të trupit tuaj (si kyçe, fytyrë dhe këmbë).

Për shumë njerëz, shkaku i gazrave të tepërta në zorrë kufizohet tek: tretja e proteinave joadekuate (duke shkaktuar fermentimin e disa ushqimeve), paaftësia e organizmit për të përpunuar plotësisht sheqerin dhe karbohidratet (përbërësit e sheqerit kanë nevojë për praninë e enzimeve për t’u tretur plotësisht: te disa njerëz mund të mungojnë), dhe çrregullimet në bakteret e zorrëve. Në traktin e tretjes, ekzistojnë triliona baktere të shëndetshme dhe jo të shëndetshme që konkurrojnë, dhe kur “bakteret e këqija” janë më të shumtë se për një arsye ose një tjetër, një çekuilibër mund të çojë në fryrje abdominale dhe gazra me tepricë.

Filloni duke përcaktuar nëse keni të bëni me një çështje shëndetësore që ju shkaktojn fryrje.

10 Shkaqet e mundshme të stomakut të fryrë

• Çrregullime të tretjes
• Mosshkarkimi i lëngjeve
• Dehidratimi
• Konstipacioni (kapsllëku)
• Alergjitë ose ndjeshmëritë ushqimore
• SIBO (Mbipopullim i baktereve të vogla në zorrë)
• Infeksioni
• Ngatërrimi i zorrëve
• Ndryshimet hormonale
• Kanceri

1. Çrregullime të tretjes

Shumica e njerëzve që ndeshen me çrregullime të ndryshme funksionale gastrointestinale si IBS(sindroma e zorrës së irrituar), koliti ulçerativ dhe sëmundja celiake (intoleranca ndaj glutenit) kanë fryrje, gazra  dhe simptoma të tjera. Disa raporte tregojnë se fryrja e stomakut ndodh te 23-96% të njerëzve me IBS, 50% me dispepsi funksionale dhe 56% me konstipacion kronik.

2. Mosshkarkimi i lëngjeve (Edema ose Ascites)

Ndonjëherë lëngjet trupore të tepërta mund të qëndrojnë në trup, duke përfshirë zonën e barkut ose të legenit, gjë që shkakton fryrje të tepërt dhe shtim në peshë të përkohshme. Ju gjithashtu mund të vëreni se bizhuteritë dhe veshjet bëhen më të ngushta, të keni enjtje dhe dhimbje rreth nyjeve ose padepërtueshmëri në lëkurë. Mbajtja e lëngjeve në abdomen njihet si ascites dhe mund të jetë një shenjë e një gjendjeje më serioze shëndetësore. Ascites mund të jenë për shkak të një infeksioni abdominal, sëmundje të mëlçisë ose, edhe pse e rrallë, edhe nga kanceri.

Duhet të vizitoheni për shenja të tjera të sëmundjes së mëlçisë ose hepatite, duke përfshirë zverdhjen e lëkurës (verdhëzën), ndryshimet në të bardhën e syve ose dhimbje në stomak. Kanceri i stomakut shpesh nuk tregon simptoma të hershme; megjithatë, përveç fryrjes, ju mund të përjetoni humbje peshe të padëshiruar, dispepsi, të përziera, të vjella me gjak dhe dhimbje të stomakut.

3-Dehidratimi

E keni vënë re pasi keni ngrënë ushqime të kripura ose keni pirë alkool ju jeni dehidratuar dhe  fryrë? Mund të duket e kundërta, por sa më shumë ujë që pini (ose konsumoni ushqime me përmbajtje të lartë uji) dhe sa më të hidratuar të qëndroni, aq më pak fryrje stomaku do të keni. Çekuilibrat e dehidratimit dhe elektroliteve  të dyja ndalojnë tretjen dhe e bëjnë atë të  vështirë. Kur trupi juaj përpiqet të shërohet nga dehidrimi, ai mban  ujë të tepërt për të parandaluar që kjo situatë të ndodhë përsëri. Plus, mund të keni probleme me kapsllëkun. Kjo do të thotë se kur më në fund ju pini më shumë lëngje, ka të ngjarë që ato të qëndrojnë rreth pjesës se mesit tuaj dhe ju bën të ndiheni të fryrë.

4. Konstipacioni (Kapsllëku)

Kjo mund të jetë arsyeja më e dukshme që ju keni një stomak të fryrë – ju duhet të shkoni në banjo! Kapsllëku bën që jashtëqitjet  të mbeten në zorrë, duke ju lënë një dhimbje, shqetësim dhe gazra. Arsyet më të mëdha të kapsllëkut janë : konsumimi i ushqimeve që përmbajnë pak ose aspak fibra, mos konsumimi i sasisë së duhur ditore të ujit, mungesa aktivitetit fizik dhe stresi.

5-Alergjitë Ushqimore ose Ndjeshmëria

Shpesh, alergjitë ushqimore, ndjesitë ose intolerancat (si mungesa e intolerancës ndaj laktozës) janë shkaqe të zakonshme për gazra dhe fryrje. Ushqimet që shkaktojnë gazra përfshijnë produktet e qumështit, ushqimet që përmbajnë gluten (buka, makarona, drithërat, etj.), si dhe disa lloje të caktuara të karbohidrateve të quajtur FODMAP.

Ka dhjetëra alergji të tjera të mundshme ushqimore (si midhjet, arrat dhe vezët), por duhet të dini se cilat nga këto ushqime reagojnë keq në stomakun tuaj. FODMAPs mund të jetë e ndërlikuar për të përjashtuar ngaqë ka kaq shumë lloje të ndryshme ushimesh dhe çdokush është unik në aspektin e tolerancës. Një dietë eliminimi mund t’ju ndihmojë të përcaktoni cilat ushqime mund të shkaktojnë fryrje (si mollë ose avokado, për shembull), sepse ata nuk janë duke u tretur siç duhet.

6. SIBO

Rritja e baktereve të vogla në zorrë (SIBO) shkaktohet nga nivele të larta të baktereve anormale që jetojnë në traktin e tretjes, zakonisht në zorrë (disbakterioza), ku mund të grumbullohen pas marrjes së antibiotikëve ose për shkak të inflamacionit dhe tretjes së dobët. Normalisht, llojet e ndryshme të baktereve janë në bilancin e duhur në zorrën e trashë, që ndihmon në thithjen e ushqyesve thelbësorë. Por kur bakteret e dëmshme pushtojnë dhe marrin kontrollin, mund të ndodhin dëmtime në veshjen e brëndshme të zorrëve. Disa ushqime janë të afta të shkaktojnë simptoma SIBO.

7. Infeksioni

Ju mund të ndiheni të fryrë dhe të fryrë, ose të zhvilloni ascites (akumulimi i lëngjeve në zgavrën peritoneale) nëse keni të bëni me një infeksion, sepse kjo shkakton ngritje të niveleve të inflamacionit, të shkaktuara nga një numër i ngritur i qelizave të bardha të gjakut rreth legenit, dhe traktit gastrointestinal. Vini re për shenja të etheve, skuqje dhe dhimbje, dhe nyjet limfatike të fryra, të cilat zakonisht shoqërojnë një infeksion serioz.

8. Bllokimi i zorrëve

Ndonjëherë një stomak i fryrë shumë (edhe pse nuk është në të vërtetë stomaku juaj i fryrë) – shoqëruar me kapsllëk, të përziera dhe të vjella – është për shkak të bllokimit të zorrëve, të cilat mund të shkaktohen ndër të tjera, nga dëmtime të indeve ose tumor në zorrën e hollë dhe në zorrën e trashë. Kur këto rriten dhe ushtrojnë presion kundrejt zorrëve, zorrët bllokohen dhe mbajnë lëngje dhe mbetje.Në këtë rast ju e kuptoni që keni të bëni me një bllokim të zorrëve, sepse zakonisht është shumë e dhimbshme dhe ju ndalon të jashtëqisni normalisht. Është e rëndësishme të bëni një vizitë mjeksore dhe të merrni trajtim mjekësor menjëherë nëse dyshoni për një bllokim të zorrëve pasi ky problem mund t’ju krijojë dhe çarjë të zorrëve, e cila është një emergjencë mjekësore potencialisht fatale.

9. Ndryshimet hormonale

PMS (snidroma paramenstruale) është e njohur që shkakton një fryrje të stomakut dhe probleme të tretjes, pasi ju bën të jeni të prirur për kapsllëk dhe mbajtjen e lëngjeve. Kjo është e zakonshme dhe jo shumë shqetësuese nëse nuk vëreni simptoma të tjera serioze si ciklin menstrual të parregullt, tumor fibroz ose ngushtime të forta. Duke pasur stomak të fryrë para ose gjatë ciklit menstrual  disa gra përjetojnë mosshkarkime të lëngjeve deri në dy javë.

Pse femrat përjetojnë fryrje të stomakut para, gjatë dhe pas ciklit të tyre menstrual? Gjatë ditëve të hershme të ciklit të një gruaje (faza folikulare), nivelet e estrogjenit rriten ndërsa indet e mitrës zgjerohen. Fryrja gjithashtu mund të bëhet më e fortë kur ovulacioni ndodh dhe më shumë lëngje dhe gjak grumbullohet. Normalisht kur një grua ka ciklin  e saj, ajo përjeton derdhje të lëngjeve të tepërta, indeve dhe gjakut, gjë që zakonisht rezulton në largim të fryrjeve.

10. Kanceri

Një shenjë e kancerit në zorrës së trashë ose në mitër është fryrja. Kjo është arsyeja pse është e rëndësishme të flisni me mjekun nëse keni provuar të gjitha mënyrat e tjera të reduktimit të problemeve të fryrjes dhe të tretjes, por ende nuk mund të përcaktoni se çfarë po e shkakton këtë fryrje.

Ushqimet më të mira dhe më të këqija për fryrjen e stomakut

Dieta juaj luan një rol të madh në rregullimin se sa ajër dhe jashtëqitje janë bllokuar brenda traktit tuaj të tretjes. Për të bërë gjërat të “rrjedhin” pa probleme, ju patjetër duhet të konsumoni një dietë me fibra të shumta, duke synuar rreth 25-30 gramë çdo ditë ose edhe më shumë. Kjo nuk është shumë e vështirë kur hani shumëllojshmëri ushqimesh duke përfshirë perime, fruta, fruta të thata, bishtajore dhe drithra. Mund të përcaktoni lehtësisht kush janë ushqimet që shkaktojnë fryrje, pasi ti keni konsumuar ato, por mos harroni se fryrja është shkaktuar nga mënyra juaj e jetesës dhe jo vetëm ushqimi në pjatën tuaj.

Disa nga ushqimet më të mira që ndihmojnë për të eleminuar fryrjen e stomakut janë:

• Probiotikët: “Bakteriet e mira” të quajtura probiotikë veprojnë në sistemin tuaj tretës duke vrarë bakteret e dëmshme që ju shkaktojnë probleme. Mund të merrni suplemente probiotike, por mund ti merrni ato dhe nga ushqimet probiotike natyrale si kosi, turshia e lakrës, kefiri, kombucha etj.
• Bulmeti i papërpunuar: Në rastin e bulmetit, rekomandohet konsumimi i bulmetit të papërpunuar në vend të atij që shitet në supermarkete si i pasterizuar/homogjenizuar. Proceset e përpunimit mund të zhdukin enzimat që nevojiten për tretjen. Madje, disa njerëz që kanë intolerancë ndaj laktozës mund të konsumojnë produkte bulmeti të papërpunuara pa pasur reaksione negative. Duhet shmangur dhe kosi me shije të ndryshme pasi ka përbërës artificialë shtesë. Konsumoni djathë të stazhionuar në vend të djathit të butë, si dhe konsumoni më shumë kos ose kefir në vend të qumështit, pasi janë më të varfër në laktozë.
• Fruta dhe perime të pasura me ujë: Perimet dhe frutat që përmbajnë ujë, elektrolite dhe enzima të dobishme, janë zgjidhja e duhur për të qetësuar në mënyrë natyrale stomakun e fryrë. Përpiquni të hani më shumë perime me gjethe, kastravecë, selino, finok, karçof, pjepër, perime të ziera ose të fermentuara (turshitë).
• Barishte, erëza dhe çajra: Bimë lehtësuese për tretjen si xhinxheri, aloe vera dhe finoku janë përdorur për mijëra vjet për të qetësuar stomakun e fryrë. Shumë prej këtyre bimëve veprojnë si diuretikë dhe ndihmojnë trupin të çlironë lëngjet e tepërta, ndërsa disa të tjera si xhinxheri ndihmojnë stomakun për tu çliruar nga përmbajtja e vet dhe relaksojnë muskujt e sistemit tretës, duke lehtësuar kështu konstipacionin (kapsllëkun). Përpiquni të hani barishte të gjalla të llojeve të ndryshme si majdanoz, rigon, rozmarinë,etj, xhinxher, lëng aloe vera dhe çajra bimorë, ose përdorni vajrat esencialë. Mos harroni që lëngu i mishit dhe çaji jeshil janë antiinflamatorë dhe një zgjedhje e shkëlqyer për shëndetin e aparatit tretës dhe organizmit në tërësi.

Tashmë që e dini çfarë ushqimesh duhet të hani, le të përmendim dhe ushqimet që ju japin fryrje të stomakut.

Madje disa prej tyre janë mjaft të dëmshme:

• Sheqeri dhe ushqimet e ëmbëlsuara: Sheqeri fermentohet lehtësisht në sistemin tretës dhe kontribuon në shumimin e Candida-s, si dhe shkakton inflamacion.
• Disa bulmetra: Këtu përfshihen kosi me shije të ndryshme dhe shtesa artificiale, si dhe produktet e bulmetit të përpunuara në fabrikat moderne që mund të kenë eleminuar enzimat e dobishme.
• Drithërat e rafinuara: Gluteni është i vështirë për tu tretur nga shumë persona, prandaj duhet reduktuar konsumi  i drithrave të rafinuara si gruri, misri, tërshëra etj.
• Disa persona paraqesin vështirësi në tretjen e disa perimeve si brokoli, lulelakra, lakra, qepa, madje dhe hudhra: këto përmbajnë sulfur dhe disa lloje karbohidratesh.
• Fasulet dhe bishtajoret të cilat japin gazra.
• Pijet e gazuara
• Çamçakëzi
• Në disa raste, mund të shkaktojnë fryrje dhe disa fruta të fermentueshme si molla, pjeshka apo fruta të tjera me bërthamë, si dhe avokado.
•  Ëmbëlsuesit artificialë dhe alkooli i sheqerit. Këtu përfshihen sorbitoli, manitoli dhe ksilitoli (xylitol).

Disa këshilla dhe suplemente që mund të ndihmojnë për të lehtësuar fryrjen:

1. Bëni një konsultë te doktori specialist
2. Kryeni ushtrime fizike
3. Pini shumë ujë
4. Reduktoni stresin

1. Bëni një konsultë te doktori specialist

Për shkak të shqetësimeve, faktorëve dhe problemeve të shumëllojshme që mund të shkaktojnë fryrjen e stomakut, është mirë ti drejtoheni mjekut specialist për të gjetur shkakun. Nuk ka një test specifik për të diagnostikuar çfarë e shkakton fryrjen, por doktori mund të marrë më tepër informacion duke bërë disa analiza, si analiza të gjakut, feçes, echo për të parë për ndonjë bllokim të mundshëm, testi gastrik, manometria ezofageale, endoskopi ose kolonoskopi me biopsi etj.

2. Kryeni ushtrime fizike

Të qenit aktivë, ndihmon që sistemi juaj tretës të jetë në funksion optimal, duke qenë se lufton konstipacionin (kapsllëkun), ndihmon në qarkullimin e gjakut dhe lëngut limfatik në të gjithë trupin, gjë që ju ndihmon për të detoksikuar organizmin. Përpiquni të jeni sadopak aktiv gjatë ditës, të paktën për 30-60 minuta. Dhe shmangni pijet sportive me sheqer, më pas!

Keni përshtypjen se stërvitja mund t’ju japë më shumë fryrje? Në disa raste është e vërtetë, veçanërisht nëse e teproni me stërvitje. Mbingarkesa në stërvitjen fizike e çon trupin në një gjendje stresi, e cila bën që gjendrat adrenale të lëshojnë më tepër hormon stresi kortizol. Kujdesuni që rutina juaj e stërvitjes të shërbejë për shëndetin, dhe t’ju bëjë ju të ndiheni më mirë, dhe jo të shkaktojë çrregullime të nivelit të lëngjeve trupore, tretje problematike dhe më shumë stres.

3. Pini sa më shumë ujë

Që ushqimet e pasura me fibra të veprojnë në mënyrë efektive, duhet të pini sa më shumë ujë, për të shmangur fryrjen. Nuk ka ndonjë numër magjik për sasinë e ujit që duhet konsumuar në ditë, por fillojeni duke pirë 6-8 gota/ditë. Të jesh i hidratuar është thelbësore për të luftuar fryrjen, por kur zgjidhni lëngjet, bëjeni me mënçuri: asgjë nuk e zëvendëson ujin.

Pijet e gazuara, veçanërisht ato që janë të mbushura me përbërës artificialë dhe ëmbëlsues, mund të përkeqësojnë fryrjen e stomakut. Edhe alkooli mund të përkeqësojë fryrjen; gjithashtu dhe disa pije të kafeinuara.

Më të mirat janë: uji, uji me fruta ose barishte të freskëta të grira (si limoni, qitro, majdanozi, borziloku etj), ose çajrat bimorë.

4. Reduktoni stresin

E keni vënë re që kur jeni nervoz, i lodhur, i trishtuar apo i tronditur keni probleme me tretjen?

Ndikimi i stresit dhe ankthit te tretja është i dukshëm. Kjo, për shkak të një komunikimi shumë të ngushtë të trurit me sistemin e tretjes nëpërmjet nervit vagus (nervi pneumogastrik). Brenda traktit tuaj gastrointestinal gjendet një rrjet indesh që komunikon nëpërmjet mesazheve hormonale dhe kimike me sistemin tuaj qëndror nervor, i quajtur sistemi nervor enterik (ENS). Truri juaj urdhëron ENS-në për të prodhuar enzima, pështymë dhe sekrecione që ndihmojnë tretjen, përveçëse kontrollon hormonet përgjegjëse të oreksit.

Stresi ndryshon këtë linjë komunikimi. Truri largon vëmendjen nga tretja dhe përpiqet të ruajë energji për ti përdorur diku tjetër. Niveli i lartë i stresit rrit nivelin e kortizolit, i cili mund të ndryshojë nivelin e sheqeri në gjak dhe të ndryshojë mënyrën e sekretimit të hormoneve, duke shaktuar ndonjëherë uri të madhe, konstipacion dhe mosshkarkim lëngjesh.

Si përfundim, të jesh i stresuar nuk e bën të lehtë mbajtjen e një diete të shëndetshme dhe eleminimin e fryrjes së stomakut.

Zgjidhja? Bëni çfarë të mundeni për të pasur një ushqim të shëndetshëm dhe të pakësoni stresin duke bërë ushtrime, meditim, lutje dhe shpenzuar më tepër kohë për të bërë gjëra që ju dëshironi.